Ticarette buğdaylarda aranan ve dünya standartlarında sınıflandırmada esas alınan değerlendirmelerinden biri de hektolitre ağırlıdır. Hektolitre ağırlığı, 100 lt buğdayın kg cinsinden ifadesidir. Hektolitre ağırlığı arttıkça kuru madde miktarı ve un verimi artmaktadır. Hektolitre ağırlığı tür, çeşit, ekim mevsimi, yetişme periyodu ve ekolojik şartlara bağlı olarak değişir. Buğdaylarda danenin şekli, büyüklüğü, kabuğun ince veya kalın olması, karın kısmının derin veya düz olması, kabuğun cilalı olup olmaması hektolitre ağırlığını etkiler. Genellikle uzun taneli buğdaylar kısalara, küçük taneler büyüklere, kalın kabuklular ince kabuklulara, karın çukuru derin olanlar düz olanlara ve yumuşak buğdaylar sert olanlara göre daha az hektolitre ağırlığı verirler. Yabancı madde miktarı da  hektolitre ağırlıkları üzerine etki eder. Haşerelerden zarar görmüş, kırık ve çimlenmiş taneler hektolitre ağırlığını azaltır. Çeşit özelliği de hektolitre ağırlığına etki ettiği için standart buğdaylarda her çeşit için ve bunların sınıfları için standart hektolitre ağırlığı alt sınırları tespit edilmiştir.

 

PRENSİB

Kirli buğdaylarda tartım esasına dayanır.

 

DENEYİN YAPILIŞI

Hektolitre terazisi üç ana parçadan oluşur. En altta olan ÖLÇÜ SİLİNDİRİ, ölçü silindirinin içinde yer alan MADENİ SİLİNDİRİK AĞIRLIK, ölçü silindirinin üstüne yerleştirilen DOLDURMA BORUSU ve BIÇAK. Ölçü silindirindeki madeni ağırlık üste duracak şekilde ayarlanır ve bıçak ölçü silindirindeki yerine yerleştirilir. Üzerine doldurma borusu takılır. Bu şekilde hektolitre terazisi kullanılmaya hazırdır. Sonra numune buğday doldurma borusuna 4 cm yukarıdan olmak üzere 12 sn içinde boşaltılmalıdır. Boşaltma doldurma borusunun ağzına gelinceye kadar gerçekleştirilir. Bıçak çekilerek madeni ağırlık ile buğday ölçü silindirine dolar. Ölçü silindirinin alt tabanı havanın çıkması için delikli yapılmıştır. Sonra bıçak tekrar yerine takılır. Bıçağın üzerinde, dolayısıyla doldurma borusunda kalan buğdaylar boşaltılır. Bıçak çekilir ve ölçü silindirinin içinde kalan buğday darası alınmış bir kapta tartılır. Çıkan sonuç 100 ile çarpılır.

   

1. Türk buğdaylarında hektolitre ağırlığı 72-83 kg arasındadır.